Dấu hiệu trẻ bị stress thường được bộc lộ thông qua cảm xúc và hành vi của con. Giải pháp phù hợp giúp trẻ bị stress là rất cần thiết mà những người làm cha làm mẹ nên làm.
Cha mẹ đóng một vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe tinh thần của con cái. Mỗi đứa trẻ đều khác nhau, tuy nhiên chúng có những triệu chứng và hành vi tương tự mà bạn có thể dựa vào những giải pháp thí nghiệm để áp dụng cho con.
Để giúp một đứa trẻ vượt qua những lo lắng và căng thẳng, ba mẹ trước hết phải nhận ra các dấu hiệu trẻ bị stress để từ đó tìm ra cách xử lý hiệu quả.
1/ Dấu hiệu trẻ bị stress thường gặp
Khi trẻ lớn lên và bắt đầu đảm nhận những trách nhiệm mới, con sẽ dễ bị căng thẳng và stress hơn. Các triệu chứng của stress có thể được phân theo nhóm dấu hiệu thể chất, cảm xúc và hành vi. Tuy nhiên, 7 dấu hiệu trẻ bị stress thường gặp nhất dưới đây sẽ giúp ba mẹ hình dung dễ dàng hơn để nhận ra con mình có đang đối mặt với căng thẳng nào không.
Trẻ gặp ác mộng
Nỗi sợ hãi liên quan đến giấc ngủ là một cách cơ thể phản ứng đối với những lo lắng, căng thẳng hoặc sang chấn tâm lý. Cơn ác mộng có thể khiến trẻ bị ám ảnh dẫn đến hiện tương stress xảy ra và đeo bám trong tâm trí con những ngày sau đó.
Khó tập trung, hoàn thành bài tập ở trường
Áp lực học tập và xã hội, đặc biệt là nhu cầu hòa nhập, là nguyên nhân chính gây ra căng thẳng cho trẻ. Mặc dù các hoạt động ngoại khóa có thể là một giải pháp hữu ích, nhưng việc lên lịch quá mức sẽ gây thêm lo lắng cho trẻ.
Phản ứng hung hăng
Một số trẻ khi bị căng thẳng sẽ phản ứng bằng hành động gây hấn về thể chất (cắn, đá hoặc đánh) hoặc gây hấn bằng lời nói (la hét hoặc gọi tên).
Chúng cũng có xu hướng gặp khó khăn khi hoàn thành các nhiệm vụ đòi hỏi sự kiên nhẫn. Nếu trò chuyện với con bạn không giúp ích được gì (hãy thử những cuốn sách giúp khơi dậy một cuộc trò chuyện có ý nghĩa), hãy tham khảo ý kiến của một chuyên gia như bác sĩ hoặc nhà trị liệu.
Đái dầm
Trẻ em cảm thấy bất an hoặc có nhiều suy nghĩ nhiều khả năng sẽ quên mất việc cần đi vệ sinh. Đi khám bác sĩ để loại trừ tình trạng bệnh lý có thể gây ra chứng đái dầm.
Hành vi hiếu động
Khi trẻ không thể xử lý được căng thẳng mà chúng cảm thấy, chúng sẽ bắt đầu những hành động tiêu cực. Ví dụ, chúng có thể nổi cơn thịnh nộ, bỏ chạy hoặc liên tục không nghe lời người lớn.
Giúp con bạn đốt cháy năng lượng một cách tích cực và nhẹ nhàng: tập thở sâu, nghe nhạc nhẹ nhàng, kéo giãn cơ hoặc tập yoga.
Xa lánh gia đình và bạn bè
Bị bắt nạt ở trường có thể khiến bé cảm thấy sợ hãi. Nói chuyện với giáo viên của con bạn nếu bạn nghi ngờ con bạn đang gặp rắc rối với bạn bè ở trường.
Rối loạn trong sinh hoạt
Khi trẻ bị áp lực, bồn chồn và lo lắng sẽ làm gián đoạn thói quen ngủ. Do vậy, việc rối loạn ăn uống và giấc ngủ cũng được coi là một dấu hiệu trẻ bị stress.
Sự thay đổi đột ngột trong thói quen ăn uống, dù ăn ít hay nhiều cũng là một dấu hiệu khác của căng thẳng. Tìm hiểu tận gốc sự lo lắng của trẻ (thường là nhờ sự giúp đỡ của nhà tâm lý học trẻ em hoặc nhà tư vấn) có thể làm giảm bớt những hành vi này ở con.
2/ Các nguyên nhân khiến trẻ bị stress
Nguồn gốc của stress ở trẻ em có thể xuất phát từ bên ngoài, như vấn đề ở trường, những thay đổi trong gia đình hay xung đột với bạn bè. Bé có cảm giác lo lắng cũng có thể do cảm xúc và áp lực bên trong như áp lực muốn học giỏi, hay hòa nhập cùng bạn bè cùng lứa tuổi.
Tham khảo một số nguyên nhân khiến trẻ bị stress như dưới đây.
Áp lực học tập
Nhiều trẻ em lo lắng về việc muốn học tốt ở trường. Áp lực học tập đặc biệt phổ biến ở những trẻ em sợ mắc lỗi hoặc sợ mình không giỏi một điều gì đó. Chính sự áp lực này dẫn đến căng thẳng, và kết quả là con sẽ bắt đầu có những dấu hiệu trẻ bị stress như đã đề cập ở trên.
Gia đình có thay đổi lớn
Những thay đổi lớn trong cuộc sống như ly hôn, gia đình có người mất, chuyển nhà hoặc có thêm anh chị em mới có thể làm lung lay cảm giác an toàn của con bạn, dẫn đến căng thẳng và lo lắng. Ví dụ, một anh chị em mới có thể khiến đứa trẻ cảm thấy ghen tị. Một cái chết trong gia đình có thể tạo ra sự báo động về đau buồn và có thể gây ra nỗi sợ hãi cho trẻ.
Trẻ bị bắt nạt
Bắt nạt là một vấn đề nghiêm trọng đối với nhiều trẻ em. Nó có thể là công khai hoặc giữ kín, nhưng đều có thể dẫn đến tổn thương về thể chất. Những đứa trẻ bị bắt nạt thường cảm thấy xấu hổ khi bị nhắm đến và chúng có thể che giấu việc bắt nạt với cha mẹ hoặc giáo viên vì sợ thu hút sự chú ý.
Tin tức thảm khốc
Các tiêu đề và hình ảnh của tin tức cho thấy thiên tai, khủng bố và bạo lực có thể khiến trẻ em bị khủng hoảng và stress. Khi trẻ em nhìn thấy và nghe về các sự kiện tin tức khủng khiếp, chúng có thể lo lắng rằng điều gì đó tồi tệ có thể xảy ra với chúng hoặc với người chúng yêu thương.
Cha mẹ có vấn đề bất ổn
Mối quan tâm về tiền bạc và công việc, bất ổn trong gia đình và sự kích động của cha mẹ có thể dẫn đến cảm giác bất lực tột độ cho những đứa trẻ. Chúng sẽ cảm thấy áp lực vì muốn giúp đỡ, nhưng không có đủ khả năng để làm điều đó. Đây cũng được coi là nguyên nhân phổ biến dẫn đến các dấu hiệu stress ở trẻ em.
Lịch trình quá dày
Liên tục chạy từ hoạt động này sang hoạt động khác có thể gây ra những dấu hiệu trẻ bị stress. Lúc này, con thực sự cần một thời gian nghỉ ngơi yên tĩnh.
Phim hoặc sách ghê rợn
Những câu chuyện hư cấu cũng có thể khiến trẻ lo lắng hoặc đau khổ. Trẻ em thường bị ảnh hưởng bởi những cảnh đáng sợ, bạo lực từ một bộ phim hoặc những đoạn trong sách.
Về cơ bản, một số trẻ em có thể nhạy cảm với nội dung truyền thông hơn những đứa trẻ khác. Ba mẹ nên đặc biệt chú ý hạn chế nội dung bạo lực và tập trung vào những bộ phim, sách, trò chơi phù hợp với lứa tuổi của con.
3/ Khi trẻ bị stress có sao không?
Dấu hiệu trẻ bị stress vẫn thường xảy ra trong quá trình phát triển của con. Những cảm xúc tức giận, sợ hãi, cô đơn, lo lắng... là biểu hiện của sự căng thẳng và được coi là điều bình thường.
Tuy nhiên, khi trẻ bị stress trong thời gian quá dài, con có thể sẽ gặp những vấn đề cả về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Căng thẳng quá mức sẽ gây ảnh hưởng đến cách trẻ suy nghĩ, hành động và cảm nhận. Trầm cảm có thể là một bệnh lý sẽ xảy ra ở trẻ.
Khi bọn trẻ không thể hoặc không thảo luận những vấn đề căng thẳng của chúng, hãy thử nói về vấn đề của riêng bạn. Điều này cho thấy bạn sẵn sàng giải quyết các chủ đề khó và sẵn sàng trò chuyện khi chúng sẵn sàng. Nếu một đứa trẻ có các triệu chứng khiến bạn lo lắng và không muốn nói chuyện, hãy tham khảo ý kiến của nhà trị liệu hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần khác.
4/ Phụ huynh cần làm gì khi trẻ bị stress
Có nhiều cách lành mạnh để giải quyết các dấu hiệu trẻ bị stress. Khi thấy con xuất hiện những lo lắng và căng thẳng thông qua các biểu hiện về cảm xúc và hành vi, ba mẹ đừng chần chừ, mà hãy làm gì đó để cải thiện tình trạng này.
Ở nhà
Bạn hãy tạo bầu không khí thoải mái trong gia đình, biến ngôi nhà thành một nơi yên tĩnh, an toàn và chắc chắn ngập tràn yêu thương. Bên cạnh đó, bạn có thể dành thời gian theo dõi chương trình truyền hình, trò chơi điện tử và đọc sách cùng con.
Để con tham gia nhiều hoạt động hơn
Nếu tham gia vào những hoạt động của con, bạn đang cho chính mình cơ hội kiểm soát tình huống trong cuộc sống của chúng.
+ Bạn cũng nên cho con bạn biết trước bất kỳ thay đổi nào trong thời gian tới nếu có. Ví dụ, nếu bạn nhận một công việc mới ở một thành phố mới, điều đó có nghĩa rằng chúng sẽ có một trường học mới, những người bạn mới và một ngôi nhà mới?
+ Cho con bạn tham gia các hoạt động xã hội và thể thao, nơi con có thể học hỏi những điều tốt đẹp.
Thực thi hành động
+ Áp dụng những thói quen lành mạnh: tập thể dục để kiểm soát căng thẳng theo cách lành mạnh và rồi bắt các con bắt chước, làm theo
+ Học cách lắng nghe con mà không chỉ trích hoặc giải quyết vấn đề cho chúng. Cho con những hướng dẫn và dạy con cách hiểu và xử lý vấn đề.
+ Thường xuyên cho con cảm giác yêu thương và khuyến khích
Ngoài ra, ba mẹ cũng nên tham khảo lời khuyên của bác sĩ chăm sóc sức khỏe, chuyên gia tư vấn để xem liệu các biểu hiện khi trẻ em bị stress có thuyên giảm đi hay không.
Stress là vấn đề phổ biến mà trẻ em ngày nay thường phải đối mặt. Những đứa trẻ lớn hơn có thể hiểu điều gì đang xảy ra và làm phiền chúng. Nhận thức được những thay đổi trong hành vi của con sẽ giúp bạn biết được con có đang mắc dấu hiệu trẻ bị stress không và từ đó tìm cách giúp chúng ổn hơn.
