Việc học tại nhà của trẻ tự kỷ quan trọng không kém các giờ học trên lớp. Và dưới đây chính là các kinh nghiệm dạy trẻ tự kỷ tại nhà dễ dàng thực hiện dành riêng cho bạn.
1/ Những kinh nghiệm dạy trẻ tự kỷ tại nhà
- Sử dụng ngôn ngữ cụ thể và đơn giản nhất để chỉ còn lại thông tin chính. VD: “Đánh răng. Rửa mặt. Ăn Cơm” thay vì “con đánh răng, rửa mặt cho sạch sẽ rồi ra ngoài bàn ăn cơm”. Đây là kinh nghiệm dạy trẻ tự kỷ tại nhà quan trọng.
- Cho trẻ càng ít lựa chọn càng tốt. VD: khi yêu cầu trẻ chọn một màu sắc, hãy nói chính xác màu đó. Yêu cầu tuân thủ nguyên tắc ngắn gọn, nên chỉ 2-3 từ. Bởi càng nhiều lựa chọn trẻ sẽ bị rối và khó khăn trong việc nhớ bài học.
- Cho trẻ lựa chọn rõ ràng, hạn chế kết thúc mở. VD: “Con muốn đọc hay vẽ?” thay vì hỏi “Bây giờ con muốn làm gì?”
- Lặp lại câu hỏi, câu nói của mình khi sự đáp lại của trẻ là cái nhìn trống rỗng, vô thần. Sau đó, hãy yêu cầu trẻ lặp lại câu nói của bạn. Cách dạy trẻ tự kỷ tại nhà này sẽ giúp trẻ dễ hiểu vấn đề hơn.
- Tránh sử dụng các từ ngữ mang tính mỉa mai bởi trẻ sẽ chỉ hiểu được chúng theo nghĩa đen và nhầm tưởng là đang được khen. Nên trẻ có thể lặp lại hành vi chưa tốt đó thường xuyên hơn.
- Tránh sử dụng các từ khó hiểu như thành ngữ, tục ngữ…
- Phân tích vấn đề cụ thể và theo tuần tự.
- Hướng dẫn trẻ theo từng bước rõ ràng, cụ thể và giúp trẻ thực hành thao tác đó trong những lần đầu tiên. VD: buộc dây giày, mặc quần áo…
- Lặp lại hướng dẫn và kiểm tra khả năng tiếp thu của trẻ.
- Một trong những kinh nghiệm dạy trẻ tự kỷ tại nhà là việc thiết lập thời gian biểu rõ ràng để tạo thói quen hàng ngày cho trẻ.
- Dạy cho trẻ hiểu ý nghĩa của từ “hoàn thành” để giúp bé biết được khi nào một sự việc đã kết thúc. VD: Nếu bạn muốn trẻ dọn sạch phòng của mình, hãy cho bé thấy hình ảnh trực quan sinh động của một căn phòng sạch sẽ như thế nào để bé hình dung rõ hơn.
- Cho trẻ biết trước về bất kỳ sự thay đổi nào sắp xảy ra, khác với sinh hoạt bình thường của trẻ.
- Đưa ra yêu cầu cụ thể theo cá nhân. VD: không nên dùng từ “chúng ta” hay “các con”.
- Các phương tiện trực quan như mô hình, thí nghiệm hay hình ảnh sinh động sẽ có hiệu quả với trẻ trong việc tiếp thu kiến thức.
- Chấp nhận sự thật rằng sẽ có một số thay đổi trong hành vi, ứng xử làm trẻ lo lắng.
- Đôi khi trẻ tự kỷ sẽ có các hành vi thô lỗ, hung hăng. Lúc này, bạn nên tìm hiểu nguyên nhân khiến trẻ tức giận vì chắc chắn sẽ có lý do nào đó.
- Tránh sự kích thích. Như một bức tường đầy màu sắc hoặc không gian tạp âm có thể khiến trẻ mất tập trung và căng thẳng.
- Bảo vệ các trẻ khỏi những lời trêu chọc ác ý của bạn bè và người khác. Nên cho người thân biết cùng biết các yêu cầu trong nuôi dạy trẻ của mình.
- Cho phép trẻ tham gia một số hoạt động thể dục, thể thao nhất định.
- Nên cho trẻ có thời gian tiếp xúc với không gian bên ngoài, thiên nhiên xung quanh.
- Cho phép trẻ làm điều mình muốn như một phần thưởng cho sự nỗ lực tích cực.
2/ Kiến thức và kỹ năng cần có khi dạy trẻ tự kỷ tại nhà
Khi áp dụng các kinh nghiệm dạy trẻ tự kỷ tại nhà thì kiến thức và kỹ năng rất quan trọng.
Trước hết, tự kỷ là một dạng rối loạn thần kinh có tính chất bẩm sinh. Tự kỷ không phải lỗi của người chăm sóc. Do đó, cha mẹ không nên tự cảm thấy có lỗi, dằn vặt bản thân khi thấy con mình được chẩn đoán tự kỷ. Bởi tâm trạng của bạn không chỉ ảnh hưởng tới cách dạy trẻ tại nhà mà điều đó còn có thể vô tình tạo áp lực cho trẻ. Khi trẻ có thể cảm nhận được những cảm xúc tiêu cực ấy. Trẻ tự kỷ đang nhìn thế giới theo cách nhìn khác, nên bạn hãy thật kiên nhẫn và dành tình yêu thương cho con nhiều hơn trong quá trình nuôi dạy nhé.
Bên cạnh đó, cha mẹ cần lưu ý là mỗi trẻ tự kỷ đều khác nhau. Tự kỷ là một dạng khuyết tật phức tạp và có phổ rộng. Có những trẻ tự kỷ nhẹ vẫn có các kỹ năng xã hội cơ bản, hiểu được lời nói và cảm xúc của người khác. Trong khi có những trẻ mất hoàn toàn các kỹ năng đó. Chính vì thế, cha mẹ cần cho trẻ đi khám và đánh giá mức độ, trao đổi với các giáo viên dạy trẻ trên lớp để biết được kỹ năng cụ thể nào mà trẻ cần học, cần làm và làm sao để giúp trẻ học hỏi được điều đó, nên áp dụng phương pháp dạy trẻ tự kỷ tại nhà nào phù hợp.
Phát hiện và có các biện pháp can thiệp càng sớm sẽ giúp trẻ có khả năng hòa nhập xã hội tốt hơn. Chính vì thế, đừng chần chừ cho trẻ đi khám ngay chuyên sâu khi thấy các dấu hiệu tự kỷ, hoặc được các bác sĩ gợi ý khả năng tự kỷ của con.
Trên đây là các kinh nghiệm dạy trẻ tự kỷ tại nhà hiệu quả. Bạn hãy kiên trì thực hành chúng mỗi ngày để việc nuôi dạy con trở nên dễ dàng hơn và con trẻ pháp triển tốt hơn nhé.
