Phát hiện dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 12 tháng thế nào? Và khi phát hiện sớm, các triệu chứng còn nhẹ thì có chữa được không?
1/ Dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 12 tháng thường gặp
Tự kỷ là một trong những rối loạn phát triển của hệ thần kinh, với 3 đặc trưng chính là:
- Giảm tương tác xã hội
- Khả năng phát triển ngôn ngữ kém
- Hành vi rập khuôn, lặp đi lặp lại
80 - 90% các dấu hiệu tự kỷ sẽ xuất hiện rõ rệt khi trẻ 18 - 24 tháng tuổi. Tuy nhiên, phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp đúng cách từ đầu sẽ giúp con phát triển tốt và hòa nhập cuộc sống dễ dàng hơn.
Một số dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 12 tháng thường gặp bạn có thể quan sát thấy như dưới đây. Nhưng nhìn chung, đó không phải là sự xuất hiện của một hành vi bất thường, mà là sự thiếu vắng một kỹ năng/ khả năng nào đó theo từng giai đoạn phát triển:
- Khi 2 tháng tuổi: trẻ chưa biết giao tiếp bằng mắt. Thông thường, 2 tháng tuổi là lúc mà các bé đã biết giao tiếp bằng mắt cách thuần thục. Tuy nhiên, các nghiên cứu lại phát hiện thấy trẻ sơ sinh rối loạn phổ tự kỷ bắt đầu ít giao tiếp bằng mắt hơn khi lên 2 tháng tuổi. Đây có thể là dấu hiệu ban đầu của chứng tự kỷ.
- Khi 6 tháng, trẻ chưa biết cười. Ở trẻ bình thường, các bé sẽ xuất hiện nụ cười đầu tiên khi 2-3 tháng tuổi, có bé sớm hơn là 1 tháng tuổi. Các con rất hay cười và nhiều khi cười cả khi ngủ. Nhưng ở trẻ tự kỷ, các bé biết cười chậm hơn và ít cười, tiếng cười bất thường.
- Trẻ 6 - 12 tháng: không có phản ứng khi được gọi tên (cần cho trẻ đi khám để loại trừ nguyên nhân thính lực)
- Trẻ 9 - 10 tháng: không biết giao tiếp với cha mẹ bằng hành động như vẫy tay, hoặc không tò mò tiếp cận những thứ xung quanh
- Trẻ 12 tháng: chậm nói. Trẻ tự kỷ chậm nói và nói được ít từ hơn trẻ bình thường. Trẻ không nói được những từ đơn lẻ khi lên 16 tháng và không ghép được các cụm từ từ 2 từ khi lên 2 tuổi.
- Trẻ không biết bắt chước: âm thanh, điệu bộ…
- Trẻ không có sự tương tác hay biểu hiện cảm xúc trên nét mặt.
- Trẻ không thích gây sự chú ý. So với trẻ bình thường, các bé luôn muốn thu hút sự chú ý của cha mẹ bằng cách tạo ra tiếng động. Nhưng ở trẻ tự kỷ, các bé thường không quan tâm đến điều đó và chỉ quan tâm tới thế giới của riêng mình.
- Trẻ chậm phát triển vận động, hạn chế các vận động đơn giản như: chỉ trỏ, vỗ tay, bắt tay...
2/ Phát hiện dấu hiệu tự kỷ của trẻ sớm có chữa được không
Hiện nay, tự kỷ chưa xác định rõ nguyên nhân cũng như chưa có biện pháp điều trị dứt điểm. Nhưng khi phát hiện dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 12 tháng sớm và áp dụng phương pháp giáo dục can thiệp sớm từ đầu, bạn sẽ giúp bé phát triển chức năng ngôn ngữ, giao tiếp và thích nghi với xã hội tốt hơn.
Và nhiều người trong cộng đồng tự kỷ tin rằng, những khác biệt thần kinh này không nhất thiết phải chữa khỏi. Họ chỉ đang dùng một cách khác để giao tiếp với thế giới.
3/ Cần làm gì khi thấy dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 12 tháng
ThS. BS Quách Thúy Minh (Trưởng khoa Tâm bệnh - BV Nhi Trung ương) cho biết: “Trẻ mắc tự kỷ ở mức độ nhẹ được can thiệp sớm trước 2 tuổi sẽ có cơ hội phát triển bình thường và sự hòa nhập cộng đồng của trẻ lên đến 80%, sau 2 tuổi tỷ lệ này chỉ còn 50% và giảm dần khi phát hiện bệnh muộn hơn nữa”.
Chính vì thế, ngay khi nghi ngờ dấu hiệu trẻ tự kỷ 12 tháng, bạn nên cho trẻ đến khám ngay tại các bệnh viện uy tin để làm rõ tình trạng và có biện pháp can thiệp phù hợp. Khi đó, nhờ được giáo dục phù hợp, não bộ của trẻ sẽ thích ứng dễ dàng và hệ thần kinh phát triển tốt.
Ngoài ra, bạn cũng nên:
- Kết nối với các cha mẹ cùng hoàn cảnh trong các group, cộng đồng
- Học hỏi, tìm hiểu thêm về tự kỷ ở trẻ
- Tìm hiểu về các kỹ năng quản lý cảm xúc
Nếu có dấu hiệu trẻ tự kỷ dưới 12 tháng tuổi nào kể trên, hãy nói chuyện với bác sĩ nhi khoa ngay nhé. Chẩn đoán và can thiệp sớm chính là chìa khóa để có kết quả sức khỏe tốt hơn cho trẻ tự kỷ.
